زمانی که فردی دارای شرایط تغییر نام خانوادگی فوق از لحاظ سن قانونی و غیره بود می تواند اقداماتی در زمینه تغییر نام خود انجام دهد ، نام خانوادگی افراد متقاضی باید دارای شرایطی باشد که طبق ایین نامه اجرایی ماده 40 قانون ثبت احوال به شرح ذیل است
شرایط تغییر نام خانوادگی
زمانی که فردی دارای شرایط تغییر نام خانوادگی فوق از لحاظ سن قانونی و غیره بود می تواند اقداماتی در زمینه تغییر نام خود انجام دهد ، نام خانوادگی افراد متقاضی باید دارای شرایطی باشد که طبق ایین نامه اجرایی ماده 40 قانون ثبت احوال به شرح ذیل است :
1 ـ نام خانوادگی از واژه‌های نامناسب باشد ، مانند : بیچاره، گدا و امثال آن .
2 ـ نام خانوادگی بیش از دو کلمه باشد ، مانند : خنجری برار عزیزی ، فلاح ناگزیر لنگرودی و نظایر آن .
3 ـ نام خانوادگی از واژگان خارجی بوده یا با آن ترکیب شده باشد . مانند : علی‌اف ، یوهانسون ، چارلتون ، جلیلسون و غیره .
4 ـ نام خانوادگی از کلمات مذموم و یا مغایر با ارزش‌های فرهنگ اسلامی باشد . مانند : بی‌دین ، شیطان‌پرست و نظایر آن .
5 ـ نام خانوادگی از واژه‌های منسوب به مناصب یا القاب و عناوین باشد ، مانند : سرهنگ ، خان ، مهندس و نظایر آن .
6 ـ نام خانوادگی از اسامی محل یا منسوب به محل و نامناسب باشد .
7 ـ هرگاه محکومیت جزایی مؤثر برای یکی از افراد خانواده پیش بیاید و داشتن آن نام خانوادگی موجب ننگ و سرافکندگی باشد .
8 ـ هرگاه تغییر نام خانوادگی به منظور وحدت با نام خانوادگی پدر ، جد پدر ، فرزند ، برادر ، خواهر و عمو باشد .
9 ـ تغییر نام خانوادگی به منظور وحدت با نام خانوادگی مردی که مادر پس از فوت پدر طفل طبق مقررات ایران رسماً با وی ازدواج نموده است با رعایت سایر مقررات مربوطه بلااشکال است .
مرجع صالح برای تغییر نام خانوادگی
مرجع صالح برای تغییر نام خانوادگی که هر فردی باید اقدامات خود را از آنجا شروع کند ، همانند سابق نیست ، بلکه اخیرا هیات عمومی دیوان عدالت اداری در رای که صادر کرده است ، با حذف مراجعه به دادگاه تغییری در پروسه تغییر نام ایجاد کرد ، که موجب سهولت در امر مراجعه به مرجع صالح برای تغییر نام خانوادگی برای افراد شده است .
فرد متقاضی با در دست داشتن مدارک لازم می تواند برای تقاضای خود به سازمان ثبت احوال شهرستان محل صدور شناسنامه مراجعه نماید .
تغییر اسم در چه زمانی مجاز است؟
مطابق با قانون ثبت احوال به اشخاص تحت شرایطی اجازه داده شده است تا با مراجعه به مراجع خاص پیش بینی شده در قانون و طی مراحل قانونی به تغییر نام و نام خانوادگی خود اقدام کنند. بر این اساس و مطابق با دستور العمل نام و دستور العمل تغییر نام مصوب شورای عالی ثبت احوال در سال ١٣٩٠ موارد جواز تغییر نام یا حذف بخشی از نام به شرح زیر است:
- اگر نام در شمار نام های ممنوع مقرر در قانون ثبت احوال باشد که در ادامه ی مقاله نام های ممنوع را بررسی می کنیم
- اگر شخصی که با تایید مراجع صالح به دین مبین اسلام مشرف شود.
- اگر شخصی تابعیت دولت جمهوری اسلامی ایران را کسب کند.
- اگر در خانواده، نام بعضی افراد همنام باشد. البته در این حالت فقط یکی از آن ها می تواند تغییر نام بدهد و اگر یکی از آن ها تغییر نام دهد و نام او از یکسانی خارج شود نفر دیگر نمی تواند به دلیل همنامی سابق تغییر نام دهد.
- تغییر نام های کم اقبال با فراوانی کم به نام های مناسب با فراوانی بیشتر با توجه به فراوانی پنج سال قبل از تقاضا؛ مانند اسکندر، حارس و…
- الحاق یا اضافه نمودن یک واژه یا نام به اول و یا آخر نام یا حذف از آن؛ مانند تبدیل امین به محمد امین یا تبدیل سیمین عذار به سیمین.
- تغییر نامهایی که در صورت اصلی، بخشی از یک نام مرکب مذهبی بوده به صورت اصلی و مرکب آن یا یک نام مذهبی دیگر مانند: صغری به فاطمه صغری، فاطمه، زهرا
- تغییر کنیه های شخصیتهای مذهبی به یک نام مذهبی، مانند: ام البنین، ابوتراب
- تغییر نامهایی که در هنگام نوشتن یا تلفظ معنای نامناسبی به ذهن متبادر نمایند به نامهای مناسب، مانند: عشرت، کرم، خرم
- تغییر نامهایی که در هنگام نوشتن یا تلفظ دارای پیچیدگی و دشواری باشند به نامهای مناسب مانند سیبویه، ذوالیمینین
- تغییر نام هایی که با شئونات (اجتماعی علمی اداری مذهبی و …) صاحب آن برابر مستندات ارائه شده تناسب ندارند.
- تغییر نام در مواردی که نام و نام خانوادگی اشخاص در بین بستگان، ساکنان در یک محله و یا همکاران اداری آنان تکرار شده و برابر مستندات ابرازی برای متقاضی مشکلاتی را ایجاد کرده باشد.
- تغییر نامهایی که در عرف محلی و منطقهای یا سایر گویشهای ایرانی به تشخیص اداره کل ثبت احوال استان برای نامگذاری نامناسب باشند یا معمو ًلا برای جنس دیگری انتخاب شوند مانند عزیز، اکرم، اشرف
- تغییر نام به نام دینی و مذهبی که صاحب شناسنامه به آن شهرت دارد.
تغییرنام و قوانین ارث